| Menyu |
|
 |
| Forumga krish |
|
|
| Hisoblagich |
Онлайн всего: 2 Гостей: 2 Пользователей: 0 |
|
| Sayt Soati |
|
|
| Kalendar |
|
|
| Наш опрос |
|
|
| Ob-havo |
|
|
|
 | |  |
| Главная » 2010 » Fevral » 5 » Сенсацион бахс! Санъатдаги маданият қай ахволда?
06:58 Сенсацион бахс! Санъатдаги маданият қай ахволда? |
-Зирапча хақида оддий хақиқат
- …Менга бу саволларни беришингизга сабаб нима ҳозир? Адашмасам, бешинчи марта менга "сиз бачканасиз” дегандек саволлар беряпсиз.
-Сардор Рахимхон, Райхон ва Зиёданинг маданияти қай даражада?
-Фонограмма томошабинга маданиятсизлик деганими?
-Онги паст мухлис ва журналистлар хақида.
- ……Фақир киши панада.
САНЪАТКОР ШАХСИЙ ҲАЁТИ ВА МАДАНИЯТ ВАКИЛИ МАСЪУЛИЯТИ
Бугунги кунда Ўзбекистонда шоу-бизнес ривожланиши муносабати билан, кун сайин янги номлар, янги гуруҳлар пайдо бўлмоқда. Уларнинг ҳаммаси ҳам санъаткор деган номга лойиқми? Албатта, санъаткор деган номни олгандан кейин ўта масъулиятли ва маданиятли бўлиш керак дейилади. Ҳозирги кунда эса, бугун бир нечта қўшиқ айтиб, эртага ўзини машҳур санъаткор деб ҳисоблаб, ундан кейин «ривожланган» касалликлардан, «юлдузлик» касалига чалинганлар сони, кундан-кунга кўпайиб бормоқда назаримда. Баъзи санъаткорларда эса, янгилик киритяпман деб, ўзи билмаган ҳолда бачканаликка йўл қўйиш ҳолатлари ҳам юз бермоқда.
Одатда, санъаткор ҳаёти доимо халқ кўз ўнгида ва унинг шахсий ҳаёти ҳам, ўзини тутиши, қанчалик маданиятли эканлиги, ҳаммаси доим эътиборда. Шундай экан, санъаткор маданияти қандай бўлиши керак? Айнан шундай мавзу яъни, "Санъаткор шахсий ҳаёти ва маданият вакили масъулияти” ҳақида учта санъаткор билан суҳбатлашдим.
Ўзбекистонда хизмат кўрсатган артист хонанда Рашид Холиқов
"Шахзод” гуруҳи солисти.
(«Шахзод» гуруҳи 1989-1991 йилларда Равшан Холиқов томонидан ташкил этилган бўлиб, гуруҳ аъзолари беш кишидан иборат.)
Феруза: – Санъаткор маданияти қандай бўлиши керак деб ҳисоблайсиз?
Рашид Холиқов: – Санъаткор маданияти, умуман санъаткор деган номни олдими, у ўта маданиятли бўлиши керак. Маданият деганда унга нима киради: уни ўзини тутиши, уни кийиниши, уни қилаётган ишлари, куйлаётган қўшиқлари, қолаверса яратаётган видео клиплари, умуман шу ҳамма нарса, маданиятни энг чўққи нуқталари шу санъаткорники бўлиши керак деб ўйлайман.
Феруза: – Ҳозирги кунда айнан қайси санъаткорларни маданиятли деб айта оласиз?
Рашид Холиқов: – Ҳозирги кундами, илгаридан бизни устоз санъаткорларимиздан Фаррух ака Зокиров ўта маданиятли инсон, улардан кўп нарса ўрганса бўлади. Бугунги кунга келганда, жуда маданиятли санъаткорларимиздан Райхон Ғаниевани айтишим мумкин, Сардоржон укамиз Рахимов маданиятли, тарбияли. Буларни кийинишидан, юриш-туришидан бошқалар ўрнак олишлари мумкин. Яна кўп санъаткорларни айтишим мумкин, балки, ҳозир хаёлимдан кўтарилишган бўлса, хафа бўлишмасин. Улар ҳам юксак маданият томон йўл олишяпти. Умуман олиб қараганда, қизларимиз шу Райхонани ўзини тутишидан, мисол учун концерт дастурларини чиройлилигидан, кийинишидан, умуман муомаласидан ўрнак олса бўлади деб ўйлайман. Ва яна Зиёда синглимиз, у ҳам жуда ақлли, маданиятли синглимиздан деб биламан.
Феруза: – Кечаги кун санъаткорларидан бугунги кун санъаткорларини, ўртасида маданият тарафлама қандай фарқ бор деб ўйлайсиз?
Рашид Холиқов: – Кечаги кун санъаткорлари жудаям кўп қўшиқ куйлашган, қўшиқ куйлашни била олишган. Бугунги кун санъаткорлари хафа бўлишмасину шуни тескариси. Қўшиқ куйламаслик ҳозир оммабоп бўлиб, модага чиқиб кетяпти. Лекин мен яна бир бор айтаман хафа бўлишмасин, чунки мисол учун, жойи келиб қолганда, қани бир илтимос, тўрт қатор қўшиғингиздан, тўрт қатор ижро этиб беринг, десангиз мана санаб ўтган санъаткорларим у нарсани бемалол қилади, энди бу нарсани қилолмайдиганлари ҳам йўқ эмас. Жуда ҳам ҳоҳлардик шу нарсага сал эътибор қилишса. Олдинги санъаткорларимиз мана неча кунлаб концертлар беришган, ё қаерда учратсангиз бемалол қўшиқ куйлашган. Ҳозир шу нарсани энди бир амаллаб ўзингиз биласиз, студияларимиз жуда ҳам ривожланган. Сиз ҳам бир яхши қўшиқ олиб борсангиз, бир яхши санъаткор бўлиб кетишингиз мумкин. Ўшанга менимча, бу нарса вақт ўтган сари сезилиб бораверади, ҳамма нарса сараланиб, фақат яна бир бор айтаман кўнгиллигига келмасин, хафа бўлишмасин, лекин бу шунақа.
Феруза: – Демак сизни фикрингизча фарқ жонли ижро йўқлигида демоқчисиз тўғрими? Олдинги кун билан…Маданият тарафлама-чи?
Рашид Холиқов: – Маданият ҳақида биринчи, иккинчи саволларингизда айтиб ўтдим. Жонли ижро деб кўп гапиришди, сийқаси чиқиб кетди бу гапни. Шунга мен бошқача келтирдим буни, сиз ҳам худди шундай ёзсангиз деб илтимос қилардим. Жонли ижро айтиша олмайди деб кўп айтишади, энди бу жуда қўпол. Негаки, шу болалар, қизлар студияда жонли ижро этган, лекин бу нарсани ўзи билади, худо билади ва у ерда қийналган звукорежиссёр (овоз режиссёри) билади. Уларни қанчалик қийнаб шу қўшиқларни ёзишганини, ҳаммасини жонли ижрода айтишган айтилган қўшиқлар. Шуни амалда ҳам бир йўлга қўйишса ёмон бўлмасди деган фикрдаман.
Феруза: – Фонограммани томошабинга бўлган ҳурматсизлик деб айтиш мумкинми?
Рашид Холиқов: – Биласизми, томошабин талаб қилиши керак. Томошабин шу нарса учун маблағ ажратиши керак. Мисол учун, агарда бораётган концертларилар 10 минг сўм, 15 минг сўм билет бўлгандан кейин. Энди санъаткор у ерда декорация қилиши керак, зални аренда қилиши керак, кейин бу ерда телевиденияда реклама қилиши керак, умуман расход (харажат) жуда ҳам катта. Энди бу нарсани қоплаш учун, у агарда жонли ижро эта оладиган бўлса, атрофига кўп музикант (мусиқачи) йиғиши керак, тўғрими? Буни ҳаммаси маблағ туради. Энди мабодо, шу томошабинларимизга, йўқ майли шу ҳам бўлаверади, бориб ўтириб дам олиб келсак майли, деса бу уларга, ўзлигини кайфиятларига, ҳоҳишларига ҳавола. Лекин бу нарсани, ҳар доим томошабин савол қўйиши керак. Мисол учун, фалончи концерт деб бизда ҳозир бемалол телевизорда айтилади, тўғрими? Рекламага кўра концертда фонограммадан фойдаланилади деб ёзиб қўйилади тўғрими?
Феруза: – Бу билан фақат фонограмма бўлади демоқчимисиз?
Рашид Холиқов: – Йўқ, мана фонограммадан фойдаланилади деб ёзгандан кейин, ўша инсон ҳоҳлайдими-йўқми, фонограмма эшитгани боради ўша ерга. Чунки катта қилиб пешанасига ёзиб қўйибди тўғрими?
Феруза: – Лекин жонли ижро ҳам деб ёнига қўшилган-ку?
Рашид Холиқов: – Жонли ижро деб биласизми, бир концертни, агар 80 фоизидан, 20 фоизи бўлса, бу катта гап. Мен жуда ҳам ҳоҳлардим, мисол учун, минг яхши кўрган санъаткорларни ҳам -ия тўхтаб тур, нега биз фонограмма эшитгани боришимиз керак, уйда мисол учун, дискда ҳам эшита оламиз-ку буни, деган савол ўзлигида туғилса, булар ўшанда талаб қилишга бошлайди. Булар талаб қилгандан кейин кўпроқ пул тўлаши керак бўлади. Мисол учун, ўша билети 15 минг сўм эмас, 60 минг сўм бўлади. Агарда уларни чўнтакларига тўғри келса, марҳамат. Лекин одам концертга нима учун боради? Бир хордиқ чиқаришгадир, балки кимгадир фонограммами, жонлими умуман фарқи йўқдир, асосийси, ўша ерга бориб, бир оз вақт шаҳардаги ишлардан дам олгани борар балки, энди бу ҳамма ҳар хил.
Феруза: – Айнан, ўзингиз концерт ўтказганингизда жонли ижро бўлганми?
Рашид Холиқов: – Жуда ҳам кам.
Феруза: – Нима учун?
Рашид Холиқов: – Очиғини айтаман. Беркитмайман. Чунки ўшанда биз ҳам фонограммадан фойдаланилади деб ёзардик ва керакли қўшиқларни жонли ижро этардик, керакли қўшиқларни фонограмма, керакли қўшиқларни минус агинда ижро қилинар эди. Лекин, агарда мухлисларимиз йиғилиб, Рашид ака биз келамиз, керак бўлса 50 минг сўмдан билет оламиз. Лекин концерт жонли бўлсин деса, бажони дил, биз жонли ижро қилиб берамиз. "Шахзод” гурухи яралибди-ки, Рашид Холиқов туғилибди-ки, ҳар доим жонли ижро этган. Энди, бунга томошабин тарафдан ҳам талаб бўлиши керак.
Феруза: – Демак фақат талаб бўлиши керак, ўзингизда фикр йўқми? Бир янгилик қилиб концертингизни фақат жонли ижрода ўтказиш?
Рашид Холиқов: – Нимага ҳозир сизга айтяпман-ку бу нарсани. Сизга, кўп санъаткорларга бу невыгодно (фойдасиз) бўлади деб. Ўша учун афсус….
Феруза: – Нима учун ҳозирги кунда концерт ўтказмаяпсиз?
Рашид Холиқов: – Агар билсангизлар, "Шахзод” ансамбли жуда унақа кўп концерт берадиган ансамбл эмас. Кейин мен айрим санъаткорларга ўхшаб, Ипподромларда билет оласизларми, деб билетимни тиқиб, концерт беришларини ёмон кўраман. Мен бу нарсаларни ҳаммасини яхши биламан-ку.
Феруза: – Номларини очиқ айта оласизми шундай ишлар қилганларни?
Рашид Холиқов: – Йўқ, айнан айтмайман, чунки мени тарбиям жуда юқори даражада. Мен шахсан ўзим биламан, лекин сизга буни айтмайман.
Феруза: – Бачканалик ҳақида қандай фикрлар билдира оласиз? Маъносиз қўшиқлар, маъносиз клиплар…
Рашид Холиқов: – Очиғини айтсам, бир хилги қўшиқлар менга ҳам ёқмайди. Энди уларни ота-онасини кўзи билан қарасангиз, улар улкан юлдузлардир. Энди бир амаллаб, шунақа нарсани ёзиб олиб, эртага тўйга чиқиб кетаман деган фикрда ишлашяпти, ҳозирги санъаткор укаларимиз.
Феруза: – Мана ўзингиз ҳам ҳозирги кунларда TVM каналида кетаётган клипингизда бошқача йўналишда чиққансиз. Бу клип ҳақида салбий фикрлар ҳам бўлди, ижобий фикрлар ҳам бўлди. Айнан ўзингиз қандай фикрдасиз, клипингиз ҳақида?
Рашид Холиқов: – Мен жуда ҳам зўр фикрдаман!
Феруза: – Ўзингизга ёқдими?
Рашид Холиқов: – Менга рости жуда ҳам ёқди ва Шаҳзод ансамбли мана 20 йил бўлди, ҳали ҳам санъатда, ҳали ҳам шунақа қўшиқлар айта оляпти, буни ўзи катта гап. Бу энг зўр видео клиплардан биттаси бўлади. Шуни, Сиз чиройли қилиб ёзиб қўйсангиз ҳам бўлади. Бу ерда айтиш технологиясига ҳам сизлар бир аҳамият берсангизлар, унча-мунча санъаткор ижро этолмийди бунақа қўшиқ.. Любой (ҳар қандай) йўналишда қўшиқ ижро этамиз. Энди бу ерда тушунмаганларни онги етмас. Энди бизни, онгинг етмайди деб айблашга ҳаққимиз йўқ.
Феруза: – Санъаткор билан мухлис ўртасида маданият қандай бўлиши керак деб ҳисоблайсиз?
Рашид Холиқов: – Жуда ҳам катта ҳурматда бўлиш керак мухлисга.
Феруза: – Мухлис ҳурматини билмасдан, санъаткорни жонига тегиб кетса-чи? Шундай мухлислар ҳам бор-ку . . .
Рашид Холиқов: – Жонига тегиб кетса, унда мухлисни онги паст бўлади. Мухлисни ўзи билиши керак, мен ҳозир шуларни жонига тегаман деб ўзи билиши керак-де шу нарсани. Эй, бўлди қўй, жонимга тегдинг дегунча олиб бориши керак эмас.
Феруза: – Сиз ҳақингизда бўлмаган гаплар ёзишса, бунга Сизни муносабатингиз?
Рашид Холиқов: – Ёзвурмийдими… Демак уни онги паст, биз ҳақимизда ҳеч нимани билмайди. Мисол учун, мен уни қўлига ёки миясига хўжайин эмасман-ку. Ёзвурсин, бизларни бағримиз кенг. Ундан олдингиларни кўрганмиз, ҳозиргиларни кўряпмиз, ундан кейингиларни ҳам кўрамиз худо ҳоҳласа. Жуда кўп нарсаларни кузатиб, жуда ҳам секин кевоммиз. Бизни қанақа жойларда, қанақа давраларда, қанақа баҳолашини балки кўпчилик яхши билмас, энди уни мен ҳаммага гапириб ўтирмайман…
Феруза: – Ўзбек санъатини келажагини қандай тассавур қиласиз?
Рашид Холиқов: – Агарда худога шукур, ўзбек санъатида биз бормиз. Фаррух Зокиров бор ва яна бошқа устоз санъаткорлар бор. Шу инсонлар ушлаб туради, агарда ҳозиргилар ҳаммаёқни булғатадиган бўлса ҳам. Лекин ҳаммаси эмас. Орасида балки боя айтиб ўтганларингиз (бачканаларни назарда тутдилар) бор-ку, балки шулар бир савиясини туширмоқчи бўлса, лекин тингловчини ўзи баҳо беради, мана бу санъаткорлар бор барибир деб. Ўзбек санъати ҳар доим юқори даражада бўлади.
Феруза: – Кўпинча санъаткорларга бирор савол берганда, шахсий ҳаёт деб ўзларини олиб қочишади. Лекин, барибир санъаткорни ҳаёти омма кўз ўнгида бўлади. Бунга сизни муносабатингиз.
Рашид Холиқов: – Энди балки улар ҳоҳламас, оиласини кўз кўз қилишни, кимгадир кўрсатишни. Уларни бунга тўла ҳақ-хуқуқи бор. Мисол учун, мен оилам тўғрисида гапиришни ҳоҳламаяпман, мен ҳоҳлаяпман ижодим тўғрисида гаплашайлик. Энди бу уни ўзини ҳоҳиши.
Феруза: – Ўзи умуман беркитиш керак деб ҳисоблайсизми?
Рашид Холиқов: – Энди бир нарса-де, бизада ҳамма бемалол. Мана мисол учун, сиз менга телефон қилиб, бемалол гаплашяпсиз. Агар сиз чет давлатда бўлсангиз, сиз менга прямой (тўғридан тўғри) телефон қилиб, менга туша олмайсиз. Чунки, мана шу интервью учун, мен сиздан катта пул олишим керак. Чет элда худди шунақа.
(Cаволимни тушунмадилар шекилли, бутунлай бошқа нарсалар ҳақида фикрлар билдирдилар)
Феруза: - Бизда ҳам шу нарса бўлиши керак деб ҳисоблайсизми?
Рашид Холиқов: – Конечно (албатта) бўлиши керак. Сиз ҳозир ишлаяпсиз, неча пул ойлик оласиз?
Феруза: – Мени неча пул топишимни ҳеч ким билмайди, бу ҳақида гапиришни ҳоҳламайман.
Рашид Холиқов: – Мана ўзингиз қанча нарсани ёқтирмас экансиз? Мен сизга оддий савол беряпман. Мисол учун, сиз ёзган мақолангиз учун неча пул олсангиз ҳам, мана сиз мени вақтимни олиб пул ишлаяпсиз. Нимага мен пул ишлашим керак эмас? Ривожланган давлатларда шундай. Ҳали бориб-бориб бизда ҳам шундай бўлади.
Феруза: – Лекин, қайсидир маънода сизларга ҳам бу мақолалар реклама бўлади.
Рашид Холиқов: – Менга сиз хафа бўлманг, лекин менга бу реклама керак эмас. Балки мени эшитадиган инсонлар бу газетани ўқимас, мен билмайман-ку.
Феруза: – Сиз шундай ташаббус билан чиқсангиз бўлмайдими?
Рашид Холиқов: – Менга бу нарсани қизиғи йўқ.
Феруза: – Ҳозир ўзингиз айтдингиз-ку.
Рашид Холиқов: – Мен сизга тушунтириб бердим.
(бу нарсаларни мен ўзим ҳам жуда яхши билардим, лекин чет эл юздузлари билан бизни юлдузларни солиштириш . . . )
Фикрлар қарама-қаршилиги содир бўлиб, мавзудан бутунлай четлашиб кетдик ва сабабларга кўра хайрлашдик.
Интервью давомида мавзудан ташқари саволлар ҳам бўлди:
Феруза: – Гуруҳни номини "Шаҳзод” деб аталиш ғояси айнан кимдан чиққан?
Рашид Холиқов: – Ғояси мендан чиққан.
(гуруҳни номи нима учун "Шаҳзод”лигига: – бу саволингизга жавоб бермайман, чунки бу нарса кўп гапирилган – дедилар)
Феруза: – Нима учун ҳозирги кунда ТVM каналида "Навбат” кўрсатуви кетмаяпти?
Рашид Холиқов: – Бизга "Навбат” кўрсатувини декорацияларини янгилаймиз дейишди, ТVM каналини ўзларини қонун-қоидаси бор. Балким шу томонларини ҳаммасини йўлга қўйиб: "Рашиджон келинг, шу кўрсатувни яна давом эттирамиз”, – дейишса мен бориб, бажонидил давом эттирамиз шу кўрсатувни.
Феруза: – "Навбат” кўрсатувини ташкил қилиш ғояси кимдан чиққан?
Рашид Холиқов: – Буни ғояси, Терра груп раҳбари Сарвар акадан чиққан.
Феруза: – Шогирдларингиз борми?
Рашид Холиқов: – Шогирдларим бор, мана ҳозирги кунда Дилшод Холиқов деган жиянимиз кўшиқ куйлаяпти. Мана мени ростакам шогирдларимдан биттаси шу бўлади. Мана шу йигитни қўшиқчи деб айтса бўлади. Чунки ҳоҳлаган қўшиғингизни, шундоқ ёнингизда ўтириб жонли ижро этиб бера олади.
Бу хонанда билан телефон орқали суҳбатлашиб, нимагадир маданиятли кўриниш ва маданиятли муомала қилиш мумкин-ку, лекин баъзи бир сўзларни маданият доирасида ишлатмайдиганлар ҳам бўлар экан, деб ўйладим. Рашид Холиқов ўз ижодини бошлаган даврдан бошлаб, то шу бугунги кунга қадар, шахсий ҳаёт тарафлама маданиятли хонанда ҳисобланади. Менимча, бу хонандани ҳозирги кундаги қўшиқларини, олдинги қўшиқларидек оммалашишига сабаб, промоушн кучида деб ўйлайман.
Ўзбекистонда хизмат кўрсатган артист, хонанда ва киноактёр Самандар Ҳамроқулов
Кинода 1999 йил, талабалик даврида режиссёр Собир Назармухамедовнинг «Чаёнгул» фильмида биринчи марта рол ижро этган.
Рол ижро этган фильмлари: «Муҳаббат синовлари 1,2» "Муҳаббатимсан”, "Ярим бахт”, "Янги бой”, "Зирапча” ва бошқалар
2001 йил «Севги фазоси» қўшиғи эса унга эстрадада машҳурлик олиб келган.
Феруза: – Ҳозирги кунда санъаткор маданияти қандай бўлиши керак деб ўйлайсиз?
Самандар Ҳамроқулов: - Санъаткор ҳар ҳолда халқ учун, томошабин учун, мухлислар учун маданият улашадиган инсон, шунинг учун санъаткор ҳар томонлама маданиятли бўлиши керак. Маданиятли деганда, бу одам суҳбат бўйича ҳам, суҳбатлашганимизда бизни гапириш манерамизга ҳам, суҳбатлашиш оҳангимизга, бизга савол билан мурожаат қилган ё бошқа одамга тўғри саволга жавоб қилишни, яхши суҳбат қилишни, ундан ташқари, шу кийинишда, ўзини тутишда, камтарликда албатта, ҳамда яратаётган қўшиқларида, қилинаётган ижроларда, ҳар томонлама маданиятли бўлиши керак.
Феруза: – Ҳозирги кунда қайси санъаткорларни маданиятли деб айта оласиз?
Самандар Ҳамроқулов: – Санъаткорларимизни ҳаммасини маданиятли деб айтиш мумкин.
Феруза: – Бачканалари йўқми?
Самандар Ҳамроқулов: – Йўқ, бачканалари йўқ. Ҳозир мисол учун қарасангиз, бўлаётган концертларда, гала-концертларда масалан, ҳарбийлар кунига концерт қилинди, Тошкентни 2200 йиллигига қилинган концертларда, санъаткорларни қарасангиз, ҳаммаси бир-биридан фарқ қилади. Ҳаммасида чиройли ўсиш бор, имидж бўйича ҳам, қўшиқ репертуарлари бўйича ҳам. Энди, кимдадир қанақадир камчилик бўлган бўлса, бу иш бор жойда хато бор барибир, шунинг учун озгина камчилик ҳам бўлади.
Феруза: – Айнан кимларни бачканаликка йўл қўйди деб айта оласиз ҳозирги кунда? Клиплари тарафдан, ёки қўшиқлари тарафдан? Ёки умуман шахсий ҳаёти тарафдан?
Самандар Ҳамроқулов: – Йўқ, мен ҳали ҳеч кимда сезганим йўқ бу нарсани. Ҳеч ким тўғрисида унақа деёлмайман.
Феруза: – Ҳеч кимни аниқ мисол қилиб келтириб ўтолмайсизми?
Самандар Ҳамроқулов: – Йўқ, энди бунақа деёлмайман.
Феруза: – Бу билан сиз бошқаларни кузатмайман демоқчимисиз?
Самандар Ҳамроқулов: – Йўқ, мен бошқаларни кузатаман, кимнидир санъатида бачканалик бўлса, мен уни таҳлил қилишни ёки журнал орқали, ёки интервью орқали уни овоза қилишни ҳоҳламайман.
Феруза: – Очиқчасига айтолмайсизми?
Самандар Ҳамроқулов: – Йўқ очиқчасига айтишни истамайман. Сабаби биз айтадиган бўлсак, қабул қиладиган одам ҳар хил қабул қилади-да. Ҳамма ҳам буни тўғри қабул қила олмайди. Мисол учун, ашулада иложи борича сўзни матнига эътибор бериш керак. Ижрога ҳам эътибор бериш керак. Энди ашула экан деб, томошабин эшитавераркан деб ҳар қанақа қўшиқни ҳам ижро этавериш керак эмас. Мен айнан кимнидир айтолмайман, чунки гап ўзини эгасини топиб олади деб ўйлайман ва бу суҳбатимизни ўқийдиган одам ҳам тушуниб олса керак, ким тўғрисида суҳбат бўлаётганини.
Феруза: – Айнан ўзингизни қўшиқларингизда сўзларига эътибор берасизми?
Самандар Ҳамроқулов: – Ҳа. Ўзимни қўшиқларимда сўзларига эътибор бераман.
Феруза: – Ўзингизни ижодингизда бачканаликка йўл қўйганман деб, ҳеч ўзингиз, ўзингиз учун фикрлаб кўрганмисиз?
Самандар Ҳамроқулов: – Кўрганман конечно (албатта). Бўлган бачканалик. Ижройимда ҳам бор. Бир-иккита қўшиқларим. Шунақанги қўшиқлар бор-ки, студияда ёзиб бўлгандан кейин, тайёр бўлгандан кейин, ўша студияни ўзида ўчириб юборган қўшиқларимиз бор.
Феруза: – Оммага чиқмаганми?
Самандар Ҳамроқулов: – Умуман ҳеч қаерга чиқмаган, студиядан чиқмаган. Студияни ўзида нобуд бўлган.
Феруза: - Элга тақдим этилган қўшиқларингизни орасида борми?
Самандар Ҳамроқулов: – Йўқ, билмайман.
Феруза: – Клипларингизда?
Самандар Ҳамроқулов: – Йўқ, клипларимда ҳам бачканалик йўқ.
Феруза: – Демак, ўзингиз учун ўзингиз шунақа деб хулоса чиқаргансиз? Ташқаридан ҳеч фикрлар эшитиб кўрмаганмисиз?
Самандар Ҳамроқулов: – Ташқаридан масалан, қанақа фикр?….
Феруза: – Мисол учун, "Габаржуба” қўшиғингиз ўша пайтда чиққанда, кўпчилик тушунмаган. Тингловчилар шу қўшиғингизда бачканалик бор деб айтишган. Мисол учун, ўзингиз қанақа қарагансиз, шунақа фикрларга? (Шу қўшиғи ҳақида кўп танқидий фикрлар билдирилган, шунинг учун шу қўшиқни мисол қилиб келтирдим)
Самандар Ҳамроқулов: – Энди "Габаржуба”ни авваламбор, агар сўзларини яхши эшитишган бўлса, "Габаржуба”да рус тилида "Это песенка не песня, а собрание лучших фраз” дейилган. Яхши фразаларни, яхши сўзларни бир-бирига улаб, қанақадир бир ясалган қўшиқ. Буни қанақадир бир жиддий ё бир Алишер Навоийни ғазалларига солиштирадиган ашула эмас. Бу ёшларга ёқадиган, ёшларни хурсанд қиладиган, ҳозирги тинейджерларни ёшини мослаб қилинган қўшиқ, қилинган ижод.
Феруза: – Мисол учун, ҳар бир тадбирларга чиқишдан олдин, имиджларингиз, костюмларингиз устида ўзингиз аниқ ишлайсизми? Қўшиқларингизга қараб, ёки бўлмаса, ўзингиз мана шу кийимни кийишим керак деб фикрлаб иш тутасизми? Ёки бориб айтадиган қўшиғимни бунга алоқаси йўқ деб ўйлайсизми?
Самандар Ҳамроқулов: – Энди желательно (ҳоҳишга кўра) ижро этилаётган қўшиқ билан костюм ҳам, ҳатти-ҳаракат ҳаммаси бир-бири билан ҳамоҳанг бўлса, бу чиройли албатта. Лекин бир хил пайтларда бўлиб қолади-ки, давлат аҳамиятига эга бўлган жиддий тадбирлар, жиддий концертлар бўлган пайтда, умумий концертда, классик концертларда костюм-шимларда жиддий чиқишга мажбурмиз, умумий ҳисобга олиб қараганда биз битта кўринишимиз билан бутун бошли концертни бузишга ҳаққимиз йўқ. Шунга ҳамма билан баравар жиддий костюмларда чиқишга ҳаракат қиламиз. Бундан ташқари, бўлган бошқа қўшиқларимизни масалан, "Габаржуба”ни олиб қарайлик сиз айтаётган, ёки 2006 йилдаги Мюзиклимни кўрган бўлсангиз, ҳаммасида албатта алоҳида костюмлар қилинган ва ишланган. Мен энди қанақадир имиджмейкер ёки костюмер билан ишламаганман. Сабаби, ўзимга бу томонлама ёрдам керак деб сезмаганман. Бунга ўзимни ҳам кучим етишига ақлим етган. Шунинг учун.
Феруза: – Демак, ҳар бир саҳна имиджингизни ўзингиз яратасиз. Унда Тарона шоусида костюм-шимда спорт рақсига тушганингиз, ўзингизга ғалати кўринмаганми? Ёки сезилмаганми?
Самандар Ҳамроқулов: – Энди нима деб ўйлайсиз, спорт рақсини деб, мен концертда спорт кийимини кийиб, крассовкаларни, кепкаларни кийиб чиқишим керакмикан?
Феруза: – Лекин классик услубдаги кийимга, шу рақсингиз мос тушган деб ўйлайсизми?
Самандар Ҳамроқулов: – Мен, мисол учун, рақс тушиш санъатини ўзим ёқтираман, Майкл Жексонни санъатини яхши кўраман. Лекин, Майкл Жексонни қўшиқларида эътибор берган бўлсангиз, ҳатто оддий костюм-шимда рақсга тушганда ҳам рақс пластикаси чиройли чиққан. Бу ерда кийим қандай бўлишидан қатъий назар, мақсад рақс пластикани кўрсатиш. Ҳаракатингиз агар юракдан чиқаётган бўлса, қанақа кийинган бўлсангиз ҳам фарқи йўқ. Шунга ярашаверади. Бачканалик бўлмайди.
Феруза: - Буни бачканалик деб ҳисобламайсизми?
Самандар Ҳамроқулов: – Бачканалик деб ҳисобламайман. (сал асабийлаша бошлади)
Феруза: - Унда бу дидсизлик эмасмикан?
Самандар Ҳамроқулов: – Келинг, бир нарсага ойдинлик киритиб олайлик. (асабийлашиб, лекин босиқлик билан) Менга бу саволларни беришингизга сабаб нима ҳозир?
Феруза: – Сабаб бу, бошида айтиб ўтилган бизни мавзуимиз "Санъаткор шахсий ҳаёти ва маданият вакили масъулияти”.
Самандар Ҳамроқулов: – Йўқ, сиз бачканасиз деган нарсани боядан бери гапираётганга ўхшаяпсиз. (асабийлашиб, лекин босиқлик билан) Адашмасам, бешинчи марта менга "сиз бачканасиз” дегандек саволлар беряпсиз.
Феруза: – Йўқ, бошида мавзуни айтдим-ку!
Самандар Ҳамроқулов: – Ҳали ҳам битта мавзу устида гаплашяпмиз, шу саҳна маданияти ёки бачканалик тўғрисида.
Феруза: – Асосий мавзуйимиз, "Санъаткор шахсий ҳаёти ва маданият вакили маъсулияти. . . ” Ҳеч ким сизга бачканасиз деяётгани йўқ.
Самандар Ҳамроқулов: – Саҳна маданияти, (ўйланиб) билмадим мисол учун, мен Тошкент Давлат Санъат олийгоҳини битирганман. Санъат олийгоҳида қанчалик олган таҳсилим бўлса, қанчалик базам бўладиган бўлса, шуни қўлимдан келгача ишлатаман. Олий маълумотли актёрман, этика, эстетика, маданият деган нарсаларни жуда ҳам яхши биламан. Юракдан келиб чиққан ва ўзим тўғри деб билганман. Агар кимдир нотўғри тушиниб, ёқмаса, кимгадир маъқул бўлмаса, кимдир агар мени қилиқларимни, рақсларимни бачкана деб ҳисобласа, бу у одамни ўзини шахсий фикри. У одамни шундай фикр билдиришга ҳаққи бор. Лекин мен бу билан ўзимни чегаралаб, тўхтаб қолмайман, эртага костюм-шимда рақс тушса бўлмас экан деб, рақсимни тўхтатиб қўймайман.
Феруза: – Йўқ, Самандар (қайтаришга тўғри келди) сиз нотўғри тушундингиз, бу ерда унақа дейилаётгани йўқ! Бу ерда саволлар шу мавзуга оид. Кечаги кун санъаткорлари билан, бугунги кун санъаткорлари ўртасида маданият тарафлама қандай фарқ бор деб ўйлайсиз?
Самандар Ҳамроқулов: – Бир-бирига бўлган ҳурматни ҳамма ҳам тўғри ҳис қилолмайди. Қанақадир, кимдадир юлдузлик касали бўлиши мумкин. Билмадим, бу саволингизга. Маданият тарафлама фарқини солиштирадиган бўлсак, Фаррух Зокиров, Насиба Абдуллаева, Юлдуз Усмонова, улар каби санъаткорлар 50 йил, 100 йилда бир туғилса керак. Лекин ҳозирги ёшларимизни ичида ҳам худо ҳохласа бор бунақалари ҳам, чиқиб қолади.
Феруза: – Ҳозир юлдузлик касаллиги дедингиз, ўзингиз ҳеч юлдузлик касаллигига чалинганмисиз?
Самандар Ҳамроқулов: – Ҳа, чалинганман. Бўлган.
Феруза: – Ўтиб кетдими ҳозир?
Самандар Ҳамроқулов: – Ҳайронман, ўтиб кетди шекилли.
Феруза: – Жонли ижрони томошабинни ўзи талаб қилиши керак деган фикрлар билдирилди. Сиз нима деб ўйлайсиз, ўзи томошабин талаб қилиб олиши керакми ёки санъаткорлар шунга ҳаракат қилиши керакми?
Самандар Ҳамроқулов: – Энди агар томошабин сўраса талаб қилса, конечно (албатта) биз санъаткорларимиз ким жонли ижро эта олади, ким йўқ, бу нарса аниқ кўринарди. Чунки марду майдон бўлиб сараланарди, биз ҳам чиқардик томошабинни олдига, ким қанақа жонли ижро этишини кўрардик.
Феруза: – Фонограммани томошабинга бўлган ҳурматсизлик деб айтиш мумкинми?
Самандар Ҳамроқулов: – Йўқ! Фонограмма ҳурматсизлик деб ҳисобланмайди чунки, фонограммадаги овоз ўша солистни ўзини овози-ку барибир. Лекин, фонограмма ишлатиш учун ҳам қанақадир санъат керак. Фонограммада ўхшатиб ижро этиб бериш ҳам бир маҳорат. Энди бу дегани, фақат фонограмма этиш керак дегани эмас. Жонли ижро ҳам қилиб турилиши керак. Ҳозирги вақтда ўтказилаётган концертлар ҳам мухлисларга маъқул бўляпти.
Феруза: – Жонли ижро этишга санъаткорни ўзи биринчи ҳаракат қилиб, ўзи ташаббус кўрсатса бўлмасмикин?
Самандар Ҳамроқулов: – Бизда ҳали унақа имконият йўқ. Мана жонли ижро этилаётган концертлар бўляпти, масалан "Озод шоу”, ёки Шухрат Қаюмовни телевидения орқали бўлаётган кўрсатувларини олиб қарасак. Лекин, Халқлар дўстлиги санъат саройида, катта гала-концертларда чиқиб, жонли ижро этишни иложи, имконияти йўқ. Мисол 25 та санъаткор ҳаммаси ўзи билан 5-6 та дан созандасини олиб келадиган бўлса, ҳар бирига алоҳида настройка қиладиган бўлса, ҳар бирга алоҳида созлайдиган бўлса, унга анча вақт кетади.
Феруза: – Сизни ўзингиз жонли ижро эта оласизми? Агар сиздан бирор жойда сўраб қолишса…
Самандар Ҳамроқулов: – Ҳа, бемалол жонли ижро эта оламан. Эстрада қўшиқларидан бошлаб, ўзимизни миллий қўшиқларимизгача.
Ўз қўшиқларидан бирортасини жонли ижро этиб беришини сўрамоқчи эдим, лекин суҳбат телефонда бўлаётганлиги сабабли, буни иложи бўлмади.
Феруза: – Мана сиз ҳозирги кунда режиссёрлик қилаётган экансиз. Олаётган фильмингиз қачон чиқади? Мавзуси умуман нима ҳақида?
Самандар Ҳамроқулов: – Фильмимизда, асосий мавзу севги-мухаббат бўлганлиги учун, кўпчилик ошиқ бўлиб қоладиган, мени ўзим ҳам яхши кўрадиган, севги-муҳаббат улашадиган фасл, баҳор фаслида премъера қиламиз. Мақсадимиз, авваламбор хотин-қизлар байрамига тайёр бўлса, харакат қиламиз.
Феруза: – Сизни ҳам режиссёрликка қўл уришингизга нима сабаб бўлди?
Самандар Ҳамроқулов: – Сабаб бўлиши, практика (амалиёт), малака. Кўп фильмларда тушиб, ўзим ҳам фильм олиш орзуси пайдо бўлди ва қайсидир маънода, мисол учун санъаткор дўстларимизни фильм қилаётганлиги, хақиқатдан менга туртки бўлди. Қайсидир режиссёрни менга берадиган ролини, мен ўзим ҳоҳлаган ролимни менга беришини кутавергандан кўра, ўзим яхшиси қанақадир сценарийни ўйлаб топиб, ўзимдаги ғояни ўзим аниқ кўра олганлигим учун, шу фильмни ўзим суратга олсам қандоқ бўларкин, деб шунга аҳд қилдим. Туртки бўлиш сабаби, асосан режиссёрликда ўзимни синаб кўрмоқчи бўлдим.
Феруза: – Фильмингизда бош қаҳрамонларни кимлар ижро этмоқда?
Самандар Ҳамроқулов: – Бош қаҳрамон ўзим. Қаҳрамон қизимиз Гулнора Қосимова. Актёрларимиздан Бобур Йўлдошев, Матёқуб Матжанов, Саида Раметова, Махмуд ака Исмоилов, Санжар Шодиев, Умид. Умидни фамилиясини эслолмаяпман.
Феруза: – Сценарийни ким ёзган?
Самандар Ҳамроқулов: – Сценарийни Евгения Палихова ёзган.
Феруза: – Адашмасак, бу режиссёр Бахром Ёқубовни сценаристи эди, тўғрими?
Самандар Ҳамроқулов: – Ҳа, Бахром Ёқубовга ҳам ёзганлар тўғри.
Феруза: – Сизга аслида бу фильмни Бахром Ёқубов олиб беряпти деган гаплар эшитдик. Шундай гапларга ойдинлик киритсангиз?
Самандар Ҳамроқулов: – Йўқ, бу бўлмаган гап. Менга кинода режиссёрлик сирларини ўрганишимга сабаб бўлган Бахром Ёқубов. Мен Бахром акани "Зирапча” фильмида ишлаб, жуда кўп нарсани ўргандим ва ҳақиқатдан ҳам ўзим кино олсам бўлади деган ишонч, менда шу одам билан ўтказган практикамдан (амалиётимдан) кейин келиб чиқди. "Зирапча” фильмида Бахром акани ҳақиқатдан режиссурада профессионаллиги, актёрга тўғри вазифа бериши, бу ҳаммаси менга жуда ҳам маъқул бўлди. Малакам ошиб, тўғриси Бахром Ёқубов билан фильм олиш ниятим бор эди. Лекин ўзига яраша сабабларга кўра, "Зирапча” фильми олингандан кейин, бу фильмни ўзим олишни истадим. Сабаби, Бахром ака олганида, бу барибир Бахром акани почерки (имзоси) бўларди. Мен ўзим, ўзимни йўналишимда ўзим ҳоҳлагандек олишни хохладим. Сценарий меники, ғоя меники, сценарийни ёзиб берган одам Женя Палихова, Женя билан биз Соавтор бўлиб ишладик. Биргаликда қилинган асар бу. Асарни яралишида, Сценарий яратилишида, бунда Бахром Ёқубовни ҳеч қанақа алоқаси йўқ! Бахром Ёқубовни битта алоқаси бор, у хам бўлса, мен ҳақиқатдан режиссёрлик мактабини шу одамдан ўргандим. Лекин. бу фильмни суратга олаётган пайтда Бахром ака иштирок этганлари йўқ. Узр. Афсуски….
Феруза: – Суратга олиш майдончасида оператор билан келишмовчиликлар бўлибди.
Самандар Ҳамроқулов: – Операторимиз билан бўлди шунақа нарсалар.
Феруза: – Умид Маликовмиди операторингиз?
Самандар Ҳамроқулов: – Йўқ, Умид эмас. Жамшид мени операторим.
Феруза: – Нима бўлди айнан ўша ерда? Бошида Умид Маликов бўлганмиди ?
Самандар Ҳамроқулов: – Умид Маликовни олмоқчи бўлганмиз бошида, лекин съёмкага олмаганмиз. Операторни алмаштирганмиз, чунки Умидни бошқалар билан бошлаб қўйган проекти бор экан, шу тугамаган экан. Биз шунга, бошқа операторга ўтганмиз. Жамшид билан конфликтимиз бўлгани, мен Жамшид операторимизни нотўғри тушунганман. Сабаби, чироқни узоқ қўяр экан, шу чироқни узоқ қўйганига, у билан озгина тортишганмиз. Бошқа муаммо ва ҳеч қанақа баҳс бўлмаган.
Феруза: – Демак, бу фикрлар нотўғри демоқчимисиз?
Самандар Ҳамроқулов: – Ҳа.
Феруза: – Судлашувлар ҳам бўлмаганми?
Самандар Ҳамроқулов: – Йўқ. Айтиб ўтдим-ку бўлган воқеани. Бошқа ортиқча ҳеч нарса бўлмаган. Биз Умид Маликов билан ҳам, бу оператор билан ҳам судлашиш, унақа нарсага бормадик.
Феруза: – Сизни ўзи умуман ҳаётингизда ёмон танқид бўлганми? Ижодингиз тарафдан? Ё ўзи умуман?
Самандар Ҳамроқулов: – Йўқ, ҳозирча эслолмаяпман (ўйланиб), танқид бўлган бу "Муҳаббатимсан” фильмида суратга тушганимда. Шу кинода бекор ўйнабсан деб айтишганди. Шу фильмда, шу ролинг биз кутган даражада бўлмади деб айтишган. (эслаб туриб) Кейин яна нима танқид бўлган? "Ярим бахт” фильмида Шохруххонни адасини ўйнаганман кейин, сочлари оқ бўлиб чиқадиган, қарироқ 40 ёшли бўлиб кўринадиган жойлари бору. Ўша жойларида унча сочларингиз ўхшамаган, 40 ёшли одамга ўхшамагансиз, деган гапларни гапиришган, лекин бундан ортиқ танқид бўлмаган.
Феруза: – Ўзингизни фильмингизда саундтрек ишлатиладими?
Самандар Ҳамроқулов: – Албатта.
Феруза: – Ким томонидан ижро этилади?
Самандар Ҳамроқулов: – Ўзим томонимдан ижро этилади.
Феруза: – Фақат ўзингизми?
Самандар Ҳамроқулов: – Бошқа хонанда ҳам бор, уни айтмаймиз. Буниси сир ҳозир.
Феруза: – Ижодингиз ўзи ҳозирги кунда олиб қараганда, бошқа хонандаларга нисбатан сал секинлашган деб ўйламайсизми?
Самандар Ҳамроқулов: – Йўқ, мен ўзимни бошқа хонандаларга ҳеч қачон солиштирмайман. Мен ўз йўналишимга, ўз санъатимга эгаман. Фақат хонанда эмасман, шунинг учун, хонандаларга солиштириш нотўғри. Авваламбор, актёрман, актёрлик мактабини битирганман. Кино соҳаси менга жудаям яқин. Қўшиқчиликни ҳам жуда ҳам яхши кўраман, эстрадада ҳам ишлаяпмиз, лекин кўпроқ ўзим барибир санъат олийгоҳини битирганлигим учун, актёрлик бўйича кўпроқ тортяпти ва кинода кўпроқ вақтим банд бўлиб қолди. Шу сабабдан балки, видеоклипларим сони камайиб қолгандир. Шу томонларини ҳисобга олиб беряпсиз-да саволни.
Феруза: – Ҳозирги кунда ижодингизда бошқа хонандаларга нисбатан сокинлик сезиляпти? Бир ярқ этиб чиқдингиз-да кейин сал кўринмий кетдингиз. Ўша тарафидан?
Самандар Ҳамроқулов: – Йўқ ишлавоммиз. Фақир киши панада.
Феруза: – Иштирокингиздаги қайси фильмни омадсиз чиққан деб ўзингиз айта оласиз?
Самандар Ҳамроқулов: - "Муҳаббатимсан” фильми билан "Ярим бахт” фильмини.
Феруза: – Санъаткорни шахсий ҳаёти доимо омма кўз ўнгида бўлади. Бунга сизни муносабатингиз? Салбий, ижобий тарафлари тўғрисида нима дея оласиз?
Самандар Ҳамроқулов: – Шахсий ҳаёти томошабин кўз ўнгида демоқчимисиз?
Феруза: - Ҳа, оммани кўз ўнгида.
Самандар Ҳамроқулов: – Тўғри, ҳа.
Феруза: – Сиз бунга нима деб фикр билдира оласиз? Яхшими ёки ёмонми?
Самандар Ҳамроқулов: – Одамларга севимли бўлиш учун таниқли эмас, севимли бўлиш учун, сиз қанча ойдин бўлсангиз шунча яхши. Томошабин бизни шахсий ҳаётимизга қизиқади. Мухлис бўлганидан кейин, фақат қўшиқларига эмас, шахсий ҳаётига ҳам қизиқади барибир. Беркитиш маъносига келадиган бўлсак, балки кимлардир беркитар, беркитишни ҳам ўзига яраша қандайдир фойдалари келади шоу бизнесда ҳар ҳолда. Шоу бизнес бу! Бизнес структураси тўғри кетиши учун, бир хил жойларда беркитилади, бир хил жойларда, кимлардир балки ёлғон ишлатади. Кимлардир ишлатмайди, балки кимлардир тўғрисини этади.
Феруза: – Ўзи беркитган яхшими ёки очиқ этган яхшими?
Самандар Ҳамроқулов: – Очиқ этган яхши.
Феруза: – Ўзингизни ҳозирги кунда шогирдларингиз борми?
Самандар Ҳамроқулов: – Шогирдларим бор.
Феруза: – Кимлар? Исмларини айтиб ўта оласизми?
Самандар Ҳамроқулов: – Дилшод Холиқов, (Изоҳ: Самандар Хамроқуловнинг шогирди Дилшод Холиқов ва "Шахзод” гуруҳи солисти Рашид Холиқовнинг жияни Дилшод Холиқов исми-шарифи бир хил, икки ёш хонандалар бўлиб, бир-бирига боғлиқлик жиҳати йўқ)
Фаррух ва Пўлат деган укаларимиз бор. Ижод қилишвотти.
Феруза: – Шогирд олганингизда айнан қайси тарафларига қараб оласиз? Моддий тарафигами ёки овоз тарафига?
Самандар Ҳамроқулов: – Биринчи навбатда фикрлашига. Мен у одамни гаплашишига, фикрлашига, тафаккури кенглигига қарайман. Гаплаша оладими йўқми? Икки соат гаплашиб, битта мазмунли нарса чиқмаса, унақа шогирддан яхши шогирд чиқиши қийин. Ҳар ҳолда барибир фалончи мени шогирдим дегандан кейин, у шогирд қаердадир уялтириб қўядиган бўлса, у нарса керакмас. Бизни шаънимизга яхши гап келмайди. Шунинг учун, шогирд бўлганидан кейин кўп қиррали бўлишига қарайман. Ижодда ҳам шогирдларни кўп қамровли ижодкор бўлишини ҳоҳлайман.
Феруза: – Санъаткор билан мухлис ўртасидаги маданият қандай бўлиши керак деб ўйлайсиз?
Самандар Ҳамроқулов: – Санъаткор санъатини қилади, мухлис мухлислигича қолади.
Феруза: – Ўртасида қандайдир маданият бўлиши керакми?
Самандар Ҳамроқулов: – Менимча, маданиятни мухлис ҳам, санъаткор ҳам ҳис қилиши керак. Мухлис бўлмаса биз қаердан қанақадир юлдузлик даражасига чиқамиз, кўтариламиз, асосан, дарахтни ўсиши учун ҳам парвариш қилиб туриш керак, парвариш қилмаса бўлмайди, бизни парвариш қиладиган мухлисларимиз. Мисол учун биз чиққанимизда, тўғрисини этганда кўчада одамлар таниб қолиши, мухлислар таниб қолиши, келиб дастхат олиши бу жуда ҳам ёқимли ва бу санъаткорга ижод қилиши учун яхши энергия беради. Лекин бу энергиядан тўғри фойдаланадиган одам бор, нотўғри фойдаланадиган одам бор. Яъни, мисол учун, мени одамлар танияптию, деб одамларни мухлисларни писанд қилмаслик бу ёмон нарса. Чунки санъаткор учун энг оғир ҳолат, бу мухлислар назаридан қолиш. Шундоқ экан, шу мухлисларни назарида
|
|
Просмотров: 1112 |
Добавил: www
| Рейтинг: 0.0/0 |
| |
 | |  |
|
